PFAS-vervuiling in Geel

Wat is PFAS?

Per- en polyfluoralkyl stoffen (PFAS) is een verzamelnaam voor meer dan 6000 chemische producten die niet van nature uit in het milieu voorkomen. Kenmerkend voor die stoffen is dat de moleculen zeer veel fluoratomen bevatten. De chemische binding van de fluoratomen in de PFAS-moleculen zijn uiterst sterk. Dat maakt dat PFAS biologisch zeer moeilijk afbreekbaar en zeer goed bestand zijn tegen hoge temperaturen. Materialen die ermee behandeld worden, zijn bovendien water-, vuil-, en vetafstotend. Daarom worden ze veel gebruikt in industriële toepassingen en consumentenproducten voor dagdagelijks gebruik.

Hoe komen PFAS in jouw lichaam terecht?

PFAS worden vooral via de mond opgenomen. Vaak voorkomende bronnen van PFAS zijn oververhitte antikleefpannen, drinkbekers, voedingsverpakkingen, met PFAS vervuilde vis, eieren, water, groenten en fruit én zelfs moedermelk.

Via de long komen met PFAS verontreinigde stofdeeltjes in het lichaam terecht. Deze kunnen van uiteenlopende bronnen afkomstig zijn: vervuilde bodem, vuilafstotend gemaakte tapijten en meubels of rechtstreeks van industriële bedrijven.

Via de navelstreng kunnen PFAS in het bloed van ongeboren kinderen terecht komen.

In beperkte mate komen PFAS ook via de huid door contact met kleding en cosmetica in het lichaam terecht.

PFAS: effect op gezondheid

De effecten variëren dan wel naargelang de onderzochte soort PFAS, maar vertonen sterke gelijkenissen wat betreft:

  • de beperking of ontregeling van de immuniteit,
  • een verstoring van de hormoonbalans,
  • een verstoring van de leverfunctie,
  • een lager dan gemiddeld geboortegewicht.

Omdat het lichaam PFAS bijna niet kan afbreken en uitscheiden, stapelen zich PFAS gemakkelijk op in het lichaam. De effecten van lage dosissen op onze gezondheid komen daarom ook pas na een langere tijd tot uiting.

Sommige personen zijn kwetsbaarder voor PFAS dan anderen. Daarom is extra voorzichtigheid aan te raden voor:

  • kinderen en pasgeborenen,
  • ouderen,
  • zwangere vrouwen of vrouwen die zwanger willen worden,
  • wie borstvoeding geeft,
  • personen met een verstoorde of verzwakte immuniteit.

 

PFAS: wekelijkse inname

De Europese autoriteit voor de voedselveiligheid heeft voor 4 veel voorkomende PFAS (PFOA, PFOS, PFNA, PFHxS ) een maximaal tolereerbare bovengrens voor inname vastgesteld van 4,4 miljardste kg per kg lichaamsgewicht per week.

De eerste berekeningen van experts tonen nu aan dat de gemiddelde blootstelling in Vlaanderen boven die grenswaarde ligt in alle leeftijdscategorieën, behalve bij adolescenten. Verder onderzoek moet meer inzicht geven in de blootstelling van bewoners in verontreinigde zones en van bewoners in andere gebieden.

Hoe kan ik mezelf beschermen?

De gemiddelde blootstelling bij Vlamingen zit nu al boven de tolereerbare wekelijkse inname. Omdat PFAS zich in het lichaam opstapelen, moet je dus elke bijkomende blootstelling zo veel mogelijk vermijden. De inname beperken kan je zelf door enkele kleine aanpassingen te doen in je dagelijkse leven.

Voeding

Varieer in de soort (evenwichtig voedingspatroon) en de oorsprong (eigen kweek afwisselen met voeding uit de handel) van je voedsel. Meer informatie over PFAS in voeding: deze link

Consumentenproducten

De Vlaamse overheid stelde een lijst op met PFAS-houdende producten. In die lijst vind je alternatieven of aanbevelingen voor het gebruik van deze producten om de opname van PFAS te beperken.

Je vindt deze lijst via deze link.

No-regret maatregelen

Voor sommige locaties in Geel is er een groot risico op de aanwezigheid van PFAS in het milieu. De risico’s zijn groter in de buurt van brandweeroefenlocaties (zowel openbare brandweer als bedrijfsbrandweren) of waar ooit een zware brand werd geblust met PFAS-houdend blusschuim.

In de buurt van deze sites, op 100 meter van de perceelsgrens, gelden zgn. no-regret maatregelen. Deze maatregelen zijn, zoals de naam doet vermoeden, “niets doen waarvan je later spijt hebt” – voorzorgsmaatregelen. In afwachting van bodemonderzoek op die locaties gelden deze maatregelen om ervoor te zorgen dat er geen extra blootstelling aan PFAS kan gebeuren.

De actuele locaties waarvoor deze no regret-maatregelen gelden, kan je vinden via de PFAS-kaart van Vlaanderen.

Wanneer er onderzoeksresultaten beschikbaar zijn, bepaalt de Vlaamse overheid of de huidige maatregelen worden opgeheven (groene zones op de kaart) of aangehouden of zelfs verstrengd moeten worden (rode zones).

 Interessante links